Houden jullie van katten?
Ja, maar ook van alpaca’s, boa constrictors, schorpioenen en tijgers. Toch vinden we het geen goed idee om er in Nederland een paar miljoen van te fokken en buiten los te laten lopen.
Katten die buiten loslopen en af en toe een vogel of ander dier opeten, dat is toch de natuur?
Nee, want de huiskat is door mensen gefokt als gezelschapsdier. De huiskat (felis catus) komt nergens van zichzelf in de natuur voor. Net zoals Duitse herders of chihuahua’s nergens in de natuur voorkomen. Sterker nog, de huiskat (felis catus) stamt af van de Afrikaanse wilde kat (felis lybica) die überhaupt niet in Europa voorkomt. Een loslopende huiskat is daarom geen natuur. De dieren die worden gedood door loslopende huiskatten zijn daarom het slachtoffer van mensen die hun huisdier los laten lopen.
Omdat de mens het leefgebied van wilde dieren aantast is het loslaten van miljoenen huiskatten een extra aanslag op het leven van de wilde dieren. Wij mensen en onze huisdieren en vee nemen namelijk steeds meer ruimte in beslag ten koste van andere dieren. Om het in het juiste perspectief te zien, helpt het om een paar getallen te noemen. Er zijn in Nederland bijna twee miljoen honden maar slechts enkele tientallen wolven. Er zijn in Nederland ongeveer 12 miljoen varkens maar slechts ongeveer 10.000 wilde zwijnen. Er zijn in Nederland ongeveer drie miljoen huiskatten, maar slechts enkele tientallen echte inheemse wilde katten (felis silvestris). U ziet het, bijna alle ruimte in Nederland gaat naar mensen, hun huisdieren en hun vee. Er blijft weinig ruimte over voor wilde dieren.
Als wij als mensen zouden besluiten onze miljoenen huiskatten niet meer los rond te laten lopen, dan zou dat ervoor zorgen dat we miljoenen wilde dieren meer ruimte geven om hun leven te leiden.
Maar eksters, kraaien en vossen eten toch ook andere dieren op?
Ja, maar het probleem is niet dat dieren elkaar opeten. Het probleem is dat wij mensen de wilde dieren onvoldoende ruimte geven voor hun voortbestaan. Het fokken van roofdieren en die loslaten in de natuur verkleint de ruimte voor wilde dieren nog verder.
Behalve dat de huiskat überhaupt niet in de natuur thuis hoort, speelt de huiskat ook nog eens vals. De huiskat is een zogenaamd “gesubsidieerd roofdier”. Wanneer het even tegenzit met de jacht krijgt de huiskat thuis alsnog genoeg te eten. Wilde dieren zoals de Europese wilde kat daarentegen moeten helemaal zelf hun kostje bij elkaar scharrelen. Als er onvoldoende prooidieren zijn kan het aantal wilde katten niet groeien. Wilde katten hebben een territorium van minimaal een vierkante kilometer nodig om genoeg eten te vinden. Het zijn schuwe en zeldzame dieren. Voor huiskatten bestaat deze beperking niet. In de Nederlandse dorpen en steden kan het aantal huiskatten veel hoger oplopen dan één per vierkante kilometer. Omdat de huiskat thuis te eten krijgt kan de huiskat prooien blijven doden tot er niets overblijft. De predatiedruk door huiskatten kan daarom veel hoger oplopen dan de predatiedruk van echte wilde katten.
Er zijn belangrijkere oorzaken voor de achteruitgang van de Nederlandse natuur dan loslopende huiskatten. Moeten jullie die niet eerst aanpakken?
Er zijn inderdaad belangrijkere oorzaken voor de aantasting van de Nederlandse natuur, bijvoorbeeld de intensieve landbouw. Het hervormen van de landbouw is een enorme klus. Er moeten miljarden euro’s worden geïnvesteerd, wetten moeten worden aangepast en bedrijven moeten stoppen of omschakelen. Het niet meer los laten lopen van huiskatten daarentegen is relatief simpel. Het laten loslopen van huiskatten is al verboden en het binnenhouden van honderdduizenden kleine roofdieren helpt de wilde dieren meteen. Bovendien hebben we als stichting niet de middelen om de landbouw te hervormen. Wel kunnen we de overheid dwingen om bestaande regels te handhaven.
Als we alle loslopende huiskatten een belletje omdoen, dan is het probleem toch opgelost?
Was dat maar zo. Na een poosje leert de huiskat ook met een belletje om prooien te vangen. Dit blijkt uit wetenschappelijke literatuur (zie artikel van Trouwborst en Somsen van 2019, pagina 9, paragraaf 2.3 en verder). Of bekijk deze schermafdruk van een internetforum van een gefrustreerde kattenliefhebster:
Hoeveel dieren worden er per jaar door loslopende huiskatten gevangen?
Exacte getallen zijn niet bekend. Alle getallen over het aantal gevangen prooien door huiskatten in Nederland zijn ruwe schattingen of berekeningen die alleen geldig zijn voor bepaalde katten, tijden en plaatsen. Wel kan iedereen zich bedenken dat er miljoenen dieren worden gevangen door huiskatten. Als van de meer dan 2,5 miljoen huiskatten de meeste regelmatig loslopen, en deze af en toe wat vangen, dan hebben we het al over miljoenen prooidieren. Dan blijven de meer dan 135.000 zwerf- en verwilderde katten nog buiten beschouwing. Wat ook zeker is, is dat huiskatten beschermde en zeldzame wilde dieren doden, zo blijkt uit een onderzoek van 2013 (“Wat vangt de kat?“). Voor dit onderzoek werden kattenbaasjes gevraagd om foto’s in te sturen van de door hun huiskat naar huis meegenomen prooidieren. Het onderzoek wordt op dit moment (oktober 2021) opnieuw uitgevoerd. U kunt zelf de actuele lijst van gerapporteerde prooien bekijken op deze pagina.